وقتی صحبت از اینترنت ملی پیش میآید، صحبتها و برنامههایی پیش کشیده میشود که بهنظر بسیار بلندپروازانه میرسند. این برنامهها در حالی بیان میشوند که به گمان من زیرساختهای اجرای چنین پروژهای را نداریم. در واقع از آنچه تا به حال پیش آمده، چنین بهنظر میرسد که بیشتر درباره چنین پروژهای حرف زده شده و کمتر قدم عملی برداشته شده است.
بهعنوان بخش کوچکی از این شبکه بزرگ، به پروژه پیامرسانها اشاره میکنم که یکی از پایههای این اینترنت میتواند باشد و ما در تجربه اخیرمان، هزینه و فایده چنین طرحی را دیدیم. آنچه شاهدش بودیم، این بود که با این همه حمایتهایی که شده، وضع پیامرسانها خوب نیست و اعتماد به آنها وجود ندارد که باید این مسئله را سنجید و بررسی کرد. در کنار این، وقتی قرار باشد اینترنت ملی وجود داشته باشد، آیا میتوانیم توقع کاربر را از نظر سرعت و دقت اطلاعات برآورده کنیم؟ بهعنوان نمونه کوچکتر، به همین پیامرسانهای بومی نگاه کنید. کاربران زیادی را میشناسم که گفته بودند، وقتی با فیلترشکن از یک پیامرسان خارجی استفاده میکنند، سرعت بیشتری دارند تا وقتی که میخواهند از یک پیامرسان داخلی و بدون فیلترشکن بهره ببرند. اگر اینترنت ملی نیز قرار باشد به همان راه برود، اوضاعمان خوب نخواهد بود و هزینه به فایدهاش نمیارزد.
از طرفی باید دید نگاه به اینترنت ملی چگونه است. از نگاه من، اینترنت ملی با ارتباط ایران با جهان در تضاد نیست و نباید هم اینطور باشد. چون شما وقتی در یک تعامل جهانی زندگی میکنید، نمیتوانید خودتان را منفک و ایزوله کرده، بگویید به ارتباط با کشورهای دیگر نیازی ندارید. اما راهاندازی چنین سیستمی میتواند کمک کند که هزینهها کاهش پیدا کرده و خدمات اینترنتی از کیفیت بهتری برخوردار شود. خیلی از کشورها همچنین ویژگیهایی را ارائه میکنند و از شبکههای داخلی بهره بردهاند. اما آیا ما زیرساخت لازم برای آن را داریم و اصولا طرز فکر و برنامه مشخص و مناسبی درباره آن ارائه دادهایم؟ نظر من چندان مثبت نیست.
در کنار اینها، برخی از بستن اینستاگرام صحبت میکنند و میگویند اگر این شبکه نبود، خیلی از مشکلات بهوجود نمیآمد. سؤال من این است که اگر اینستاگرام نباشد، آیا فضای فرهنگی ما بهبود پیدا میکند؟ قطعا خیر، چون سیاستهایمان در حوزههای فرهنگی اشتباه است. با وجود اینکه هزینههای زیادی در این حوزه صرف میکنیم، نتیجه خوبی نگرفتهایم. پس مشکل از فلان شبکه اجتماعی نیست بلکه باید به ایرادهایمان فکر کرده و راهی برای برطرف کردن آنها پیدا کنیم.